Mevsim normallerinin üstünde sıcaklıklarla karşı karşıya kalınca serinlemek için buz kovalarının içine oturan kişi sayısı artış göstermekte. Bilhassa toplumsal medya hesaplarında gördüğümüz buzlu su kovasında belirli bir mühlet kalmayı tercih eden şahıslar yanlışsız mu yapıyor? Sahiden sıhhate düzgün geliyor mu? Yararları ya da riskleri nelerdir sorularının yanıtlarını Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Vefik Yazıcıoğlu anlattı.
Buz Banyosuna Kimler İlgi Gösteriyor?
Son vakitlerde toplumsal medyada buz küvetine girerek sağlıklı ve dinç kaldığını argüman edenler ve birbirlerini düelloya davet edenler görmeye başladık. Bu nedenle beyin kanaması, ritim bozukluğu ve kalp krizi geçiren insanların olduğu haberleri de gelmeye başladı. Çok sıcaklardan bunalanlar, sıhhatte alternatif yolları denemeyi sevenler, hatta tahminen de ekonomik zorlukların gerilimini sıradışı işlerle unutmaya çalışanlar bilhassa bu hususa ilgi gösteriyor.
Buz Banyosundan Evvel Bedenin Olağan Sıcaklığı Kaç Olmalı?
Vücudun olağan sıcaklığı 36-37 santigrad derece ortasındadır. Beden sıcaklığı 35 santigradın altına düştüğünde ve 37,5 santigrad derecenin üstüne çıktığında metabolik değişimler olmaya başlar. Dış ortamın sıcaklığının değişimi ile birlikte cilt ve cilt altı yağ dokusu ter bezleri ile birlikte bu sıcaklık değişimine adaptasyon sağlamaya çalışır. Soğukta damarlar büzülür, sıcakta ise gevşeyerek reaksiyon gösterir. Nabız ve tansiyon bu maruziyetle süratle saniyeler içinde değişir. Cilde temas eden dış ortamın sıcaklığı düşük olduğunda (duş alma, denize girme, şok banyosu gibi) sıcaklık derecesine nazaran reaksiyonun büyüklüğü ortaya çıkar.
Buz Banyosunda Sıcaklık Düşüşünün Dereceleri Vardır
Bunları serin, soğuk, çok soğuk ve donma biçiminde sıralayabiliriz. Banyo yaparken ülkü su sıcaklığı 37-41 derece ortasıdır. Temizlenmek için hafif sıcak bir su muhtaçlığı hissederiz. 41 derecenin üstündeki banyoların kullanım sıklığı genelde kaplıcalar olmaktadır. 41 derecenin üstündeki banyolarda da sıhhat açısından birtakım tedbirler almaya gerek vardır.
Buz Banyosunda Olumsuz Etkilenmeler Görülebilir
Soğuk su ile temasta ise serinlemek için girilen deniz yahut havuz suyunun sıcaklığı genelde 20 ile 30 derece ortasındadır. Örneğin Antalya’da yazın deniz sıcaklığı 28-30 dereceyken, kuzey Ege kıyılarında deniz sıcaklığı 20-22 derece civarında olabilmektedir. Bu sıcaklıkları beden tolere eder ve rastgele bir risk oluşturmaz. 18 derecenin altında ise bilhassa cilt altı yağ dokusu ince olan kalp-damar hastaları, tansiyon ve şeker hastaları olumsuz etkilenmeye başlarlar. Bu risk 12 santigrad derecenin altında ise karşı konulamaz hale gelir. Bu ortada soğuğa maruziyetin müddeti de çok kıymetlidir. Birkaç saniyelik bir soğuk tesiri ile dakikalara uzayan bir soğuk tesirinin yarattığı risk tıpkı derecede olmayacaktır.
Buz Banyosunda Damar Hastalığı, Tansiyon Yahut Ritim Bozukluğu Varsa Dikkat
Genç ve sağlıklı bireylerin bilhassa de sauna sonrası kısa müddetli şok havuzuna girerek kendilerini daha dinç hissettiklerini çok sık duyarız. Fakat çok nadiren de olsa yerde bir damar hastalığı, tansiyon yahut ritim bozukluğu olan bir genç bireyde bile tehlikeli bir sonuçla karşılaşılabileceği unutulmamalıdır. Damar hastalığı olmadığı halde, tabanda sinsi ve ölümcül bir ritim bozukluğunun varlığı kolay bir tetiklenme ile genç ve sağlıklı görünen bireylerde bile ani mevte sebebiyet verebilir.
Buz Banyosunda Kritik Sıcaklık Pahasını Dikkate Alın
Soğuğun tıbbi olarak yararlı olabileceğini düşündüğümüz durumlar da vardır. Örneğin travma sonrası o bölgeye soğuk uygulama en kolay ve en tesirli tedavilerden birisidir. Yeniden venöz yetmezliği olanlarda bacaklara duş sonrası soğuk su uygulamanın yararı vardır. Kalbi durmuş olarak acile getirilen bir hastada beyin ödemini azaltmak için ağır bakım kaidelerinde hipotermi tedavisi uygulanmaktadır. Fakat bu tedavilerin varlığı soğuk duş tedavisinin herkes için yararlı olabileceği manasına gelmez. Bunun için kritik sıcaklık kıymetini kalp ve damar hastaları için “18 derece”, sağlıklı bireyler için de “12 derece” olarak söyleyebiliriz. Sağlıklı olup da daha düşük derecelere maruz kalmanın, sıhhat önlemleri açısından kesinlikle daha kısa bir mühlet hududu olmasına azami dikkat edilmelidir.
Buz Banyosu Görüntüleri Size Yürek Vermesin
Kuzey ülkelerinden gelen buzlu havuza yahut denize girme görüntüleri size yürek vermesin. Alkol kullanımının fazla olduğu insanlarda cilt altı yağ dokusu daha kalın olduğundan bu beşerler soğuktan nispeten daha az etkilenmektedirler.
